عفونت دندان چیست؟
عفونت دندان یا (Tooth Infection) در واقع به معنای عفونی و آلوده شدن پالپ یا مغز دندان در اتاقک داخل تاج و ریشه دندان ها است. پالپ بافت نرمی حاوی عروق خونی و عصبی است و در حالت عادی توسط مینای دندان و تا حدی عاج که زیر مینا قرار دارد محافظت می شود. اگر این بخش مورد حمله باکتری های قرار بگیرد دچار عفونت شده و نیازمند مداخله فوری دندانپزشکی خواهد بود لایه های دندان از بیرون به داخل و به ترتیب مینا (انمال)، عاج (دنتین) و پالپ یا مغز دندان هستند.
علائم عفونت دندان چیست؟
عفونت در مغز یا همان پالپ دندان ممکن است علائم نهفته و آشکار زیادی داشته باشد. عفونت در مراحل اولیه نیز ممکن است علائم قابل توجهی داشته باشد اما زمانی که در حال پیشرفت است معمولا علائم عفونت دندان به این شکل ظاهر می شوند:
- درد ضربان دار دندان
- احساس درد هنگام غذا خوردن
- حساسیت دندان به سرما یا گرما
- حساسیت دندان به فشار
- احساس طعم تلخ در دهان
- بوی بد دهان
- متورم شدن غدد گردن
- تورم در لثه ها
- تورم در فک
- تبظظظ
اگر هر کدام از علائم عفونت دندان که لیست شده است را دارید حتما در اولین فرصت برای شروع درمان به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
چه عواملی باعث آلوده شدن پالپ می شود؟
هرچیزی که راه باکتری های به داخل مغز دندان که در ریشه دندان وجود دارد را باز کند می تواند باعث عفونت در پالپ شود. برخی از این عوامل عباتند از:
- پوسیدگی شدید دندان
- وارد شدن ضربه و تروما به دندان
- آبسه درمان نشده
- شکستگی دندان
- دندان قروچه
درمان عفونت پالپ دندان در ریشه چیست؟
درمان به برگشت پذیر یا غیرقابل برگشت بودن عفونت بستگی خواهد داشت. به عبارت دیگر، شیوه درمان به میزان پیشرفت عفونت بستگی دارد. ممکن است بیمار در مراحل اولیه به دندانپزشک مراجعه کرده باشد و ممکن است زمانی که عفونت گسترش یافته به ملاقات دندانپزشک برود. در هر دو مورد درمان متفاوت است.
درمان عفونت پالپ برگشت پذیر
اگر عفونت تازه آغاز شده باشد ممکن است با روش های خانگی بتوان مانع از گسترش عارضه شد. با درمان اولیه علائم درد و تورم از بین خواهد رفتت. اما اگر به دندان آسیب جدی وارد شده باشد( مثلا پوسیدگی یا شکستگی ایجاد شده باشد) برای درمان لازم است که دندان ترمیم شود تا از پالپ دندان مراقبت و محافظت شود.
درمان عفونت ریشه دندان برگشت ناپذیر
عفونت برگشت ناپذیر به این معنی است که آسیبی به عصب دندان وارد شده و دیگر قابل بازگشت نیست. اگر چنین شده باشد دندانپزشک باید دندان را عصب کشی کند و تمام عفونت و بافت های مرده را خارج کند. در غیر این صورت اگر عصب کشی انجام نشود دندان باید کشیده شود. در صورت عدم انجام عصب کشی ممکن است عفونت به بافت های دگیر سرایت کند و مشکلات بیشتری به بار بیاورد. همچنین برای از بین بردن کامل عفونت و پیشگیری از نفوذ آن به بخش های دیگر آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد.
انواع آنتی بیوتیک برای عفونت دندان کدامند؟
داروهای کلاس پنی سیلین
داروهای نوع پنی سیلین انواع متداول آنتی بیوتیک ها برای عفونت های دندان هستند. این ها شامل پنی سیلین و آموکسی سیلین است. برخی دندانپزشکان ممکن است آموکسی سیلین را با اسید کلاوولانیک توصیه کنند ، زیرا این ترکیب ممکن است به از بین بردن باکتری های سرسخت تر کمک کند. دوز آموکسی سیلین برای عفونت دندان 500 میلی گرم در هر 8 ساعت یا 1000 میلی گرم هر 12 ساعت است.
با این حال، برخی از باکتری ها ممکن است در برابر این داروها مقاومت کنند ، بنابراین این داروها کمتر مثر هستند. در حقیقت ، بسیاری از پزشکان اکنون سایر آنتی بیوتیک ها را به عنوان اولین خط درمان خود انتخاب می کنند. همچنین برخی افراد به این داروها حساسیت دارند. هرکسی که نسبت به داروهای مشابه واکنش آلرژیک داشته است ، باید قبل از دریافت و مصرف به دندانپزشک خود اطلاع دهد.
کلیندامایسین
کلیندامایسین در برابر طیف وسیعی از باکتری های ایجاد کننده عفون موثر است. برخی از محققان کلیندامایسین را به عنوان داروی انتخابی برای درمان عفونت دندان توصیه می کنند. زیرا احتمال مقاومت باکتریایی در برابر این دارو نسبت به داروهای کلاس پنی سیلین کمتر است. دوز معمولی کلیندامایسین 300 میلی گرم یا 600 میلی گرم هر 8 ساعت است.
آزیترومایسین ( رایج ترین آنتی بیوتیک برای عفونت دندان)
آزیترومایسین داروی نسبتا قوی است که در برابر طیف گسترده ای از باکتری ها عمل کرده و رشد آنها را متوقف می کند. مصرف آزیترومایسین برای برخی از عفونت های دندانی می تواند مفید بوده و باعث کاهش عفونت شود. معمولاً چنانچه فردی به پنی سیلین حساسیت داشته باشد و یا به داروهای دیگر مانند کلیندامایسین پاسخ ندهد از آزیترومایسین برای عفونت دندان او استفاده می شود. دوز معمولی آزیترومایسین برای عفونت دندان 500 میلی گرم هر 24 ساعت به مدت 3 روز متوالی است.
مترونیدازول
مترونیدازول یک قرص چرک خشک کن قوی برای عفونت دندان است که پزشکان و دندانپزشکان از آن برای درمان تعدادی از عفونت ها استفاده می کنند. این دارو البته که ممکن است برای همه مناسب نباشد و معمولاً اولین انتخاب برای درمان عفونت نیست.
قرص مترونیدازول برای عفونت دندان، میبایست بر اساس دوز تجویز شده توسط دندانپزشک یا پزشک مصرف شود. بر این اساس اغلب دندانپزشکان معتقدند که 700 تا 750 میلی گرم هر 8 سااعت یک بار می تواند برای تسکین علائم مربوط به عفونت مناسب باشد.
از کجا بفهمیم که عفونت گسترش پیدا کرده است؟
اگر به جزء علائم ذکر شده در دهان و دندان، در مناطق دیگر بدن خودتات تب داشتید، ممکن است نشان دهنده پخش شدن عفونت باشد. در صورت گسترش عفونت به اطراف دندان آسیب دیده، ممکن است در بلع یا تنفس نیز مشکل داشته باشید. به خاطر داشته باشید که این امر نیاز به مراقبت های اضطراری دارد و باید در اولین فرصت پس از تشخیص به پزشک مراجعه کنید.
دکتر وحید عارفی جراح و متخصص بیماری‌های لثه با سابقه 20 سال در رشته ایمپلنت، فوق تخصص لیزر و جراحی‌های لیزری در دندانپزشکی، عضو AAP آمریکا است. دوره دکترای دندانپزشکی عمومی در سال‌های 1993-1987 و تخصص در رشته پریودنتولوژی را از سال 1993-1996 گذرانده است و به مدت 2 سال هم در بخش تخصصی بیماری‌های لثه دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران مشغول بوده است. وی از اعضای اولیه آکادمی پریودنتولوژی ایران در 15 سال گذشته و همچنین از اعضای آکادمی پریودنتولوژی آمریکا است. پس از پیشرفت روش‌های لیزری در دندانپزشکی عمومی و جراحی‌های لثه و دیگر مداواهای دهان، فک و صورت بوسیله لیزرتراپی، دوره فلوشیپ لیزر را در آلمان گذرانده است. دوره اولیه جراحی‌های ایمپلنت را نزد پرفسور برانمارک و هرتل در سال 1372 (1993 میلادی) فراگرفته و بدنبال آن مدارک متعددی در ارتباط با ایمپلنت و جراحی‌های پیشرفته استخوانی در داخل و خارج از کشور اخذ نموده است.
