مشکلات شایع دندانی و ارتباط آن با بیماریهای دیگر
یکی از بخشهای حیاتی سلامتی در هر فرد، سلامت دهان، لثه و دندان است. این بخش میتواند تاثیر مستقیم بر سایر اجزای بدن داشته باشد. علاوه بر مشکلات شایع دندانی، مانند عفونت، پوسیدگی دندان، نیاز به عصب کشی دندان و غیره که نیاز به مراقبتهای دندانپزشکی دارند، مشکلات دهان و دندان دیگری نیز وجود دارند. در این مقاله، بررسی اطلاعات درباره بیماریهای دهان و دندان را با یکدیگر به اشتراک میگذاریم، تا بتوان با آگاهی بیشتر از مشکلات دهان، دندان و فک، از بروز آنها جلوگیری کرد.
1-سایش یا براکسیسم دندانها:
یکی از مشکلات شایع و رایج در حوزه دهان و دندان، سایش دو فک با یکدیگر است. براکسیسم، کلینچینگ یا دندان قروچه، حالتی است که در آن فرد با فشار دادن دو فک به هم، دندانهای خود را به یکدیگر نزدیک میکند و یا آسیاب میکند. این مشکل بسیار شایع است و میتواند تاثیرات منفی جدی بر سلامت دندانها و فکها داشته باشد.
به هم فشار دادن یا سایش دندانها روی یکدیگر، علل متفاوتی دارد که میتوان موارد زیر را جز مهمترین آنها دانست:
- عصبانیت و فشارهای عصبی
- تمرکز کردن
- استرس و اضطراب
علائم سایش یا براکسیسم چیست؟
- درد در ناحیه جلوی گوش
- درد فک
- از بین رفتن مینا و عاج دندانها به علت سایش
- لق شدن دندانها
در صورت تجربه مشکلات براکسیسم و دندان قروچه، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید. متخصص دندانپزشکی ، علت این مشکلات را شناسایی کرده و رفع آنها را به شما پیشنهاد خواهد داد تا جلوی آسیب بیشتر به دندانهایتان گرفته شود. یکی از روشهای درمان دندان قروچه، استفاده از نایت گارد است. نایت گارد، یک قالب لاستیکی ساخته شده مخصوص دندانهای شماست که از انتقال فشار دندانها به یکدیگر جلوگیری میکند. همچنین در موارد حادتر با تشخیص دندانپزشک، ممکن است درمان علاوه بر نایت گارد، نیازمند مصرف دارو باشد.
مشکلات سایش دندان/براکسیسم در کودکان و راههای درمان آن:
وقتی دندانها در مسیر صحیح خود واقع نشده باشند، ممکن است کودکان دندانهای بالا و پایین را به هم بریزند. لازم به ذکر است که رشد دندان در مسیر صحیح، وابسته به بررسی های منظم و از بین بردن دندانهای شیری در زمان مناسب است. یکی دیگر از علل دندان قروچه در کودکان، نوعی واکنش به درد است که معمولاً پس از رشد دندان جدید به وجود میآید. کودک ممکن است این کار را انجام دهد تا تحمل درد برایش آسانتر شود.
راه های مقابله با براکسیسم در کودکان:
- کاهش سطح استرس کودکان خصوصا قبل از خواب
- ماساژ و ورزش دادن عضلات برای ریلکس کردن کودک قبل از خواب
- آگاهی از رژیم غذایی کودک و وجود مقدار کافی آب
- مراجعه به متخصص دندانپزشک کودکان برای چکاپ وضعیت دندانهای کودک
2-بارداری و مشکلات دهان و دندان:
بارداری باعث میشود زنان بیش از حالت عادی مستعد مشکلات شایع دهان و دندان بویژه مسائل مربوط به لثه و پوسیدگیهای دندان شوند. بررسی وضعیت سلامت دهان یکی از مشخصه های مهم مربوط به مراقبت های پیش از بارداری است. بهداشت ضعیف دهان و دندان در طول دوران بارداری، ممکن است نتایج سلامتی نامطلوبی برای مادر و فرزند به همراه داشته باشد. مشکلات دهانی در صورت درمان نشدن و عدم رسیدگی ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند زایمان زودرس، تولد فرزند با وزن کم، preeclampsia یا فشارخون دوران بارداری، زخمهای دهان، التهاب لثه و خشکی دهان شود.
بیماریهای دهان، دندان و لثه که ممکن است در بارداری رخ دهد:
- التهاب لثه یا ژنژیویت (آماس، حساسیت و تورم لثه در پی نوسان هورمون های استروژن و پروژسترون)
- تورمهای حاملگی (تورم هایی که اغلب در سه ماهه دوم به علت رشد زیاد بافت بین دندانها بروز میکند)
- خونریزی لثه
- دندانهای لق (در طول دوران بارداری، افزایش هورمونها و تاثیر آن روی بافت و استخوانهای حمایت کنندهی دندان سبب میشود تا دندانها لق شوند. این مسئله اگر همراه با بیماری پریودنتال لثه نباشد موقتی است و سبب افتادن دندان نمیشود.)
توصیههای مهم برای مراقبت از بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری:
- دندانهای خود را با یک خمیر دندان حاوی فلوراید مورد تایید انجمن دندانپزشکان آمریکا دو بار در روز مسواک بزنید.
- روزانه نخ دندان استفاده کنید.
- به طور کلی از محصولات توصیه شده ای که علامت استاندارد و یا ADA دارند استفاده کنید.
- رژیم غذایی مناسب را رعایت کنید.
- به طور مرتب برای چکاپ دندانها و بروساژ و تمیز کردن دندانها به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
3-مشکلات قلبی:
شاید تعجب کنید که مشکلات شایع دهان و دندان چگونه میتواند بر سلامت قلب تاثیر بگذارد؟ اما مسائل مربوط به سلامت دندانها مثل پوسیدگی یا دندانهای درمان نشده، میتواند باعث بیماریهای لثه شود. انجمن متخصصان قلب آمریکا تایید کرده است عفونتی که در اثر بیماری لثه اتفاق می افتد می تواند باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی شود. بهداشت ضعیف دندان و دهان، ریسک وجود عفونت در خون را بالا میبرد که این خود میتواند روی پتانسیل قلب تاثیر بگذارد و آن زمان است که این ماجرا اهمیت بیشتری پیدا میکند.
درد در بالای قفسه سینه میتواند نشانه حمله قلبی باشد. در این حالت ممکن است گردن، شانهها، فک و دندانها درد داشته باشند. اگر علاوه بر مشکلات و درد در ناحیه دهان، علائم دیگری مثل عرق کردن، تپش قلب، حالت تهوع، درد در ناحیه سینه یا تنگی نفس دارید، برای چکاپ و تستهای مربوط به سلامت قلب سریعا به پزشک مراجعه کنید.
بیماریهای دهان و دندان مرتبط به مشکلات قلب:
- سندروم حاد عروق کرونر (ورود پوسیدگی به پالپ دندان میتواند باعث ایجاد عفونت و التهاب شدید در ریشه دندان شود. ممکن است این باکتریها و عوامل عفونی از طریق رگهای خونی به قلب و عروق اطراف آن هدایت شود و سبب ایجاد این سندروم گردد.)
- اندوکاردیت (بیماری با عامل باکتری است که در آن تمام سطح داخلی قلب از عفونت پوشیده میشود. یکی از علتهای آن میتواند انتقال عفونت و باکتری از پالپ دندان باشد. این بیماری در صورت عدم درمان منجر به مرگ میشود)
- فشارخون و تنگی شریانها (اگر باکتریهای موجود در دندان به قلب و عروق اطراف آن راه پیدا کند، دیواره های شریان قلبی را تخریب کرده و باعث بروز گرفتگی رگ های قلبی و سکته میشود)
4-برفک دهانی:
برفک دهان یا کاندیدیازیس دهان و حلق یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که به علت وجود یک مخمر عفونت در دهان رخ میدهد. برفک دهان اغلب در نوزادان و کودکان نوپا رخ میدهد که باعث ایجاد برجستگی های سفید یا زرد رنگ در داخل گونهها و روی زبان میشود. این عفونت به طور خفیف بوده و معمولا باعث ایجاد مشکلات حاد نمیشود و با مراجعه به پزشک و اقدام به درمان برطرف میشود. برفک دهان در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، میتواند به سایر قسمتهای بدن انتقال پیدا کرده و باعث بروز مشکلات جدیتر شود.
علائم برفک دهانی:
این بیماری ممکن است در ابتدای بروز فاقد علامت باشد. اما با وخیمتر شدن عفونت تا چند روز بعد ممکن است با هریک از علائم زیر همراه باشد:
- دانه یا تکهی برآمدهی سفید یا زرد روی زبان، گونه، لوزه، لثه یا لب.
- احساس طعم بد در دهان.
- احساس سوزش در دهان.
- مشکل در بلعیدن.
- خونریزی خفیف در صورت ایجاد خراش روی دانه ها.
- از دست دادن احساس چشایی.
- خشکی و ترک در اطراف لب.
در برخی از موارد برفک دهان میتواند روی مری هم تاثیر گذار باشد و همان قارچ که باعث ایجاد برفک دهانی شده است روی سایر قسمت های بدن نیز تاثیر بگذارد.
5-مشکلات سینوس و تاثیر آن بر سلامت دهان:
وقتی شما مشکل سینوزیت یا مشکل تنفسی شبیه به آن دارید، تحریکات و ترشحات سینوسی ممکن است از طریق ارتباط سینوس با دندانهای فک بالا بخصوص در دندانهای نواحی عقب ارتباط برقرار کند. درد ناشی از این اتفاق میتواند همزمان بین چندین دندان در یک طرف فک پخش شود و باعث مشکلات دندان در آن طرف فک، مثل پوسیدگی یا حساسیت دندان گردد. بنابراین در مواردی که همزمان چند دندان فک بالا درگیر احاساس درد یا ناراحتی است، گاهی نیاز به معاینه و چکاپ همزمان دندانپزشک و متخصص گوش و حلق و بینی می باشد. دلیل اینکه درد سینوس به دندانهای فک بالا میزند، این است که دندانهای فک بالا مخصوصا ریشه هایشان در مجاورت سینوس ماگزیلاری و حفره بینی قرار دارند.
تحقیقات نشان داده است که در بیشتر موارد، بین عفونت سینوس و وجود دندان عقل نهفته، پوسیدگی، شکستگی تاج و درمانهای ناقص دندانپزشکی ارتباط وجود دارد.
علاوه بر این، اگر عفونتهای سینوسی به درستی درمان نشود، میتواند منجر به مشکل در حفظ سلامت دندانها شود. همچنین عفونت سینوس میتواند منجر به بوی بد دهان شود، زیرا مخاط سینوس در دهان تخلیه میشود.
