در حقیقت به تصاویری که به منظور تشخیص بیماری‌های دهان و دندان توسط دندانپزشک متخصص مورد استفاده قرار می‌گیرد عکس‌برداری و یا رادیوگرافی دندان گفته می‌شود. عکس‌برداری دندان اغلب با استفاده از اشعه ایکس ضعیف با هدف بررسی مشکلات داخلی دندان که تشخیص آن‌ها در ظاهر امکان‌پذیر نمی‌باشد انجام می‌گیرد. همچنین از عکس‌برداری دندان به منظور تشخیص پوسیدگی دندان، شکستگی و ترک خوردگی دندان، مشکلات ریشه دندان و لثه و تشخیص دیگر بیماری‌های مرتبط با دهان و دندان استفاده می‌شود.
در صورت عدم وجود شکایات دندانی و به منظور بررسی سلامت دهان و دندان عکس‌برداری دندان به صورت سالانه انجام می‌گیرد. با توجه به مشکلاتی که ممکن است با آن‌ها مواجه شوید و بر اساس نظر دندانپزشک متخصص ممکن است به تعداد عکس‌برداری بیشتر از دندان نیاز داشته باشید.
روش‌های مختلف عکس‌برداری دندان
برای عکس‌برداری از دندان در حوزه دندانپزشکی از روش‌های مختلف استفاده می‌شود. امروزه در عکس‌برداری دندان از تشعشعات بسیار کم استفاده می‌شود. روش‌های مختلف که برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل موارد زیر هستند:
اشعه ایکس بایت وینگ
با استفاده از این روش رادیولوژی دندان، می‌توان دندان‌های عقب را در یک نما به راحتی نشان داد. این روش در تشخیص پوسیدگی بین دندانی و بررسی وضعیت سلامت دندان‌ها تا حد زیادی به دندانپزشک متخصص کمک می‌کند. در صورت ابتلا به بیماری‌های لثه و عفونت دندان، پوسیدگی و یا تحلیل استخوان دندان با استفاده از این روش به راحتی قابل تشخیص است.
اشعه ایکس پری آپیکال
با استفاده از این روش می‌توان تمام ساختار دندان و تاج دندان تا انتهای ریشه و استخوان‌های حامی دندان‌ها مشاهده کرد. با استفاده از این روش عکس‌برداری مشکلات دندانی موجود در زیر خط لثه و فک به راحتی قابل تشخیص هستند. از جمله مشکلات دندانی که با استفاده از این روش به راحتی قابل تشخیص هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دندان‌های نهفته
- آبسه دندان
- کیست دهان
- تومورها
- تغییرات استخوانی مربوط به برخی از بیماری‌ها
اشعه ایکس اکلوزال
برای مشاهده سقف و کف دهان نیز از این روش استفاده می‌شود. با استفاده از این روش می‌توان مشکلات زیر را به راحتی تشخیص داد.
- دندان‌های اضافه
- دندان‌هایی که از لثه بیرون نیامده‌اند
- شکاف فک
- شکاف سقف دهان
- کیست
- آبسه
- رشد دندانی
همچنین به منظور پیدا کردن اشیای خارجی از این اشعه استفاده می‌شود.
همچنین در وبلاگ مجموعه دندانپزشکی دکتر وحید عارفی بخوانید:
آشنایی با روش‌های نوین کنترل بهداشت دهان
آشنایی با انواع روش‌های درمانی پروتز
اشعه ایکس پانورامیک
از این روش عکس‌برداری دندان نیز برای مشاهده موارد زیر استفاده می‌شود:
- نمای کلی فک
- دندان‌ها
- سینوس‌ها
- ناحیه بینی
- مفاصل گیج گاه زیرواره
این روش همچنین به دندانپزشک متخصص کمک خواهد کرد تا مشکلات مختلف دهان و دندان زیر را به راحتی تشخیص دهد.
- دندان‌های نهفته
- ناهنجاری‌های استخوانی
- کیست
- تومور
- عفونت
- ترک‌های دندانی
اشعه ایکس دیجیتالی
امکان ارسال و ذخیره تصاویر در کامپیوتر در این نوع از رادیوگرافی دندان وجود دارد. با نخستین مراجعه بیمار به دندانپزشک متخصص به طور معمول، مجموعه کامل اشعه ایکس پری آپیکال انجام می‌گیرد. به منظور چکاپ و یافتن دندان‌های پوسیده نیز از اشعه ایکس بایت وینگ استفاده شده و در نهایت می‌توان گفت روش رادیوگرافی با استفاده از اشعه ایکس پانورامیک به ندرت توسط دندان‌پزشکان متخصص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در صورت نیاز و با در نظر گرفتن سن بیمار، احتمال ابتلا به بیماری و علائم بیماری از اشعه ایکس دیجیتالی استفاده می‌شود.
دلایل ضرورت استفاده از عکس‌برداری دندان
رادیولوژی دندان به طور معمول با هدف چکاپ سالانه سلامت دهان و دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا وضعیت دندان و ریشه آن به طور کامل مشخص گردد. برخی از افراد به تعداد دفعات بیشتری رادیولوژی دندان نیاز خواهند داشت. در صورت تمایل برای انجام ایمپلنت قبل از شروع کار و در زمان انجام این روش درمانی به رادیولوژی دندان نیاز خواهید داشت. نیاز به رادیولوژی دندان در افراد مختلف به عوامل مختلف زیر بستگی دارد؛ که از جمله این عوامل می‌توان به سن فرد، وضعیت سلامت دهان و دندان، علائم بیماری‌های دندانی، پوسیدگی دندان و یا پس روی لثه از جمله این عوامل هستند.
به منظور نظارت بر رشد دندان‌های دائمی کودکان و پیشگیری از نیاز به ارتودنسی دندان در کودکان ممکن است به تعداد دفعات رادیولوژی بیشتری نیاز داشته باشید.
خطرات و عوارض احتمالی عکس‌برداری دندان
هرچند برای رادیولوژی دندان از تشعشعات پرتوی ایکس استفاده می‌شود اما میزان تشعشعات تا حدی کم است که برای افراد بزرگ‌سال و کودکان خطری ایجاد نخواهد شد. لازم به ذکر است که میزان تشعشعات در روش رادیولوژی دیجیتالی در مقایسه با دیگر روش‌ها بسیار کم است.
اقدامات مورد نیاز به منظور پیشگیری از عوارض رادیولوژی
به طور معمول برای انجام عکس‌برداری دندان رویی سینه، شکم و لگن یک لباس محافظ سربی قرار می‌گیرد. این لباس از تشعشعات در نقاط حساس بدن تا حد زیادی جلوگیری به عمل می‌آورد. برای افرادی که به مشکلات تیروئید مبتلا هستند از یک یقه محافظ تیروئید استفاده می‌شود. زنان که در سنین باروری قرار دارند و کودکان نیز می‌توانند از یقه محافظ تیروئید استفاده کنند.
انجام عکس‌برداری دندان در دوران بارداری
در دوران بارداری و زمانی که خانم‌ها احساس می‌کنند بارداری هستند، از قرار گرفتن در برابر اشعه‌های ایکس بهتر است پرهیز کنند. در صورت مراجعه به دندانپزشک در دوران بارداری این موضوع را باید با دندانپزشک متخصص خود در میان بگذارید تا در صورت عدم ضرورت عکس از دهان انجام نگیرد؛ زیرا قرار گرفتن در معرض تشعشعات ممکن است برای سلامت جنین عوارضی را به همراه داشته باشد. با این وجود در صورت نیاز می‌توان با استفاده از لباس محافظ از رسیدن تشعشعات به جنین جلوگیری به عمل آورد.
در صورت نیاز به عکس‌برداری دندان و دهان می‌توانید از دندانپزشک متخصص وحید عارفی وقت بگیرید. ایشان پس از معاینه بیمار روش مناسب برای انجام رادیولوژی را انتخاب می‌کند.
